Sаmаrqаndning tаriхiy vа аrхitеkturа yodgоrliklаri
Qаdimgi Аfrоsiyob mаnzilgоhlаri(e.а.8аsr)
Ulug`bеk оbsеrvаtоriyasi (1428-1429)
Shоhi Zindа аrхitеkturа аnsаmbli
Hаzrаt Хizr mаsjidi (19аsr o`rtаlаri)
Bibiхоnim mаsjidi (1399-1404)
Ulug`bеk mаdrаsаsi (1417-1420)
Shеrdоr mаdrаsаsi (1619-1635/36)
Tillа Qоri mаdrаsаsi (1647-1659/6
Chоrsu bоzоri (18 аsr охiri)
Bibiхоnim mаqbаrаsi
Ruхоbоd mаqbаrаsi (1380yillаr)
Оq-sаrоy mаqbаrаsi (1470)
Go`ri Аmir (1404)
Nаmоzgоh mаsjidi (17аsrlаr)
Ishrаt Хоnа mаqbаrаsi (1464)
Хоjа Аhrоr аnsаmbli (15-20 аsrlаr)
Cho`pоn Оtа mаqbаrаsi (1430-1440)
Хоjа Аbdu Dоrin qаbristоni (15-19 аsrlаr)
Mp3
Bizning savol
Savolga javobni dj-azamat.com@mail.ru
ga yuboring.
Statistika
Онлайн всего: 1
Гостей: 1
Пользователей: 0
Yadullayev Azamat
Главная » 2010 » Апрель » 25 » Sovet jamiyatining 20-30 yil larda O’zbekisfanda yuritganm siyosiy iqtisodiy siyosati
21:10
Sovet jamiyatining 20-30 yil larda O’zbekisfanda yuritganm siyosiy iqtisodiy siyosati
XX asr 20-yillarining boshlarida hozirgi O’zbekistin hududida KSFSK TASSKning Sirdaryo, Fargona, Samarqand viloyatlari, Buxoro markaziy va g’arbiy qismi Xorazm respublikari tarkibida kirar edi. Kommunistik partiya esa hukmron partiya bo’lib qolaverdi. Joylardan kelgan talablar natijasida Turkkomissiya tugatildib, Turkbyuro esa O’rta Osiyo byurosida aylantirildi va O’rta Osiyoda rahbar markaz bo’lib qoldi. Sovet hokimiyati o’lkada sanoat transport qishloq xo’jaligini rivojlantirish, ishlab chiqaruvchilarni materiallar, xom ashyo bilan ta’minlash uchun anchagina harakat qildi. Ishchilar mehnatini rag’batlantirish, aholining juda muhtoj guruhlarining ahvolini yengillashtirishi yuzalaridan choralar ko’rdi. Ijtimoiy tarbiya masalalari, har xil o’quv yutrlari ochildi, madaniy oqartiv ishlari olib borildi, gazeta va jurnallat nashr etildi. Lekin o’lka tuman chuqurlashib borayotgan fandlik dirdabida tushib qoldi. Sanoatning natsionalizatsiya qilingani, xususiy tulk musodora etilgani,iqtisodiyotning tarkazlashtirilgani shu tanglikning sabobi bo’ldi. Aha shu tadbirlarda aloqador chalkashliklar oziq-ovqat razvyorstkosini va paxta savdosida davlat monopoliyasini joroy qilish natijasida ahvol yanada og’irlashib ketdi. Bozorlarning bekitib qo’yilishi savdo-sotiqning taqiqlab qo’yilishi adog’I yo’q majrubiy mehnat aholida keskin norozilik iyg’otdi. 1920 yilda Rassiyaning 30 mln kishi yashaydigan Volga bo’yi qiberniyalarida haddan tashqari qurg’oqchilik bo’lib dahshatli ochlik boshlandi. Attention:Turkiston och qolgan bo’lishardi 160 ming nafari o’z bag’rida qoldi. Biroq iiqtisodiy ahvol Turkistonning o’zida ham ancha yomonlashdi. Xorazim va Buxoroda 1920 yildagi inqilobiy voqealar davomida bu hududlarda Sovet xalq Respublikalari tuzuldi. Sovet Rassiyadan andara olib o’zgartirishlar kiritish uchun bu yerda Sanoat proletaliali va uning partiyasi, tavar-pul munosabatlari yo’q edi. Bu yerda asrlar mobaynida iqtisodiyatning Osiyo tipi sharq uchun Xaraktirli bo’lgan ijtimoiy munosabatlar, mabaniyat axloq, ananalar shaliklanib keldi. Xorazim va Buxoro xalq Respublikari yangi tipdagi davlatlar edi. Ularning siyosiy tizimi ham bir biriga o’xshardi. Aholining ko’pchilik qismini dehqonlar tashkil qilar edi. Xon va Amir hokimiyatini og’dargan qizil armiya Buxoro va Xorazimda qolaverdi Xivada siyosiy rahbarlik dastlab yosh Xivaliklar partiyasi qo’lida edi. Keyinchalik hokimiyat Xorazim kompunistik partiyasi qo’lida o’tdi. Rahbar doizalarda kurash keskinlashib bordi. 1920 yil kuzida Boshlig’ining o’rinbosari Qo’shmamedxon Sapiyev va turkman ofryadining 600 jangchisi otib tashlandi. 1921 yil mart oyining bo’shlarida esa Polvanniyoz Yusupov boshchiligidagi hukumat ag’darildi. Jamiyatda shu tariqa keshinlik kuchaytirib yuborildi. Respublika iqtisodiyoti katta qiyinchiliklarga duch kelib qoldi. 1922 yildasug’oriladigan erlar maydoni ychdan ikki qisimga qisqarib ketdi 1922 yilda sug’oriladigan erlar maydoni ychdan ikki qismda qisqarib ketdi va 150 ming desyatinani tashkil etdi, g’o’za ekiladigan maydonlar esa 1916 yildagiga ming desyatina o’rnida kayayib, taxminan 4 ming desyatinaga tushib qoldi. Xorazimda 20 mingdan ortib hunarmandlar bor edi. 1923-1924 yillarda musodara qilingan paxta tozalash g’iskt zavodlari, elektrostansiyalari, bosmaxonalar, boshqa korxonalar ishlay boshladi.
3. 1925 yil fevralida milliy davlat chegaralanishi o’tkazilgandan keyin O’zbekiston Sovetlari birinchi sezdi O’zbekiston SSR tuzilgani to’g’risida deklarasiyani tasdiqlaydi. Sanoat va qishloq xo’jaligini boshqaruvchi respublika tuzilmalaribatamom deyarli ittifoq organlarini takrorlar edi. O’ZSSRda davlat hokimiyatiqonun chiqaruvchi organlari savetlarning okrug va fumon siezdlari tomonidansaylandilar delegaterlardan tarkib topgan sovetlar se’zdi bo’ldi, respublika organi esa xalq kamisalari kengashi bo’lib qoldi. O’zbekiston aholisining sof foizdanko’prog’I qishloq joylarda xo’jaligi bilan shug’ullanar edi. Dehqon xo’jaliklariiqtisodiy jihatdan olgan uchta guruhga bo’linar edi. A) Iqtisodiy jihatdan hamkam xo’jaliklar, b) Iqtisodiy jihatdan uncha kuchli,lekin vaqt-vaqt bilan ishchikuchini yollaydigan o’rta hol xo’jaliklar va b) kambag’al xo’jaliklar.Dehqonlartomonida ishlanib, ekiladigan vaqf yerlari ijtimoiy, shuning dek iqtisodiy ahamiyatiga ega edi. 20-yillarning boshlariga kelib o’zbekistondagi deqonlarvabutun holining moddiyVA ijtimoy ahvoli keskin yomonlashdi yer bog’ rog’larotarlar yilqilarni o’ylamasdan musodara qlish bulardan bilb-bilmasdan foydalanishxalq xo’jaligiga katta ziyon yetkazdi TASSRning Sirdaryo, Farg’ona VASamarqand viloyatlrida 1921-yil yzidan yer suv islohoti o’tkazila boshlandi.Qishloqlarda Vaqfni tugatish kampanyasi boshlandi. Bu choralar jamiyatdagi ijtimoiy vaziyatni keskinlashtirdi.Davlat yer fondidan sovet xo’jaliklari tuzildi, arbellar, kolxozlar ham yer oldi. Buxoro respublikasi inqilobiy komitebi 1921-yilning boshida’’yer to’g’risida’’gidekretni e’lon qildi shu dekretga asoslanib, vaqt yerlari, shuningdek sobiq amaldorlar, ayrim yirik xo’jaliklar yerlarning birinchi musodarasi o’tkazildi; Turkistoning bir qancha viloyatlarida yer tuzish chora tadbirlari amalga oshirildi. Lekin bu chora tadbirlar yerni ishlovchi dexqon ommasini umuman qanoatlantirmaydi. Soliq siyosati aholi turli guruhlarning daromadlarini tartibga solish bilan bir qatorda bechorahol xo’jalik oilalariga imtiyozlar berildi. 1923-yil RATS da pul islohoti davomida sovet pul belgilari, kumush VA mis tangalar 1924-yil bahordan boshlabBuxoro va Xorazim respublikalarida ham mumalaga beribildi.Shaharlarda, uyezdlar, volostlar tumanlar mavzelarida, ishchi posyolkalarda. O’zbekiston hududidagi aholining beshdan bir qismi yoshlar edi. Bular hunarmandlar savdogarlar xizmatchilar, ziyolilar va boshqalar edi. Ular boshida shahar va pasyolkalardagi aholining moddiy ahvoli yomonlashaverdi. Farg’ona viloyatida ayniqsa og’ur ahvol yuzaga keldi. Ishsizlar, gadolar, vayron bo’lan qishloqva Rassiya guberniyalaridan kelgan qarovsiz bolalar shaharlarda qayg’uli biz manzarani hosil qilar edi. Hikumat ijtinoiy Keskinlikni bartafar etish yuzasidan choralar ko’rdi. Voqflar to’g’risidagi masalani hal qilish, eski maktablarni, dorixonalar ishini ta’qiqlab qo’yishdan vos kechish ijtimoiy jihatdan olganda ijobiy hodisa bo’ldi Shaharlar va pasolkalarda ayniqsa Farg’ona va boshqa bir qancha viloyatlarning Shaharlar va qishloqlarda ochlar va muxtojlar uchun xayriya yo’li bilan faoliyat olib boruvchi oshxonalar, tez harakat qiladigan tabobat otryadlari ishlab turdi. 4. Turkiston Buxoro Xiva qadim zamonlardan beri tashqi dunyo bilan savdo aloqalarini olib brogan. O’rta Osiyo davlatlaridagi shaharlar xalqaro savdoning yirik markazlari bo’lgan, 1921-yil kuzdan boshlab uchala Respublikni iqtisodiy Jihatdan birlashtirish ularni Rossiya iqtisodiyotiga integryasalash yo’liga o’tildi. Rossiya iqtisodiyot uchun birichi darajali ahamiyatiga ega bo’lgan paxtachilik, ipakchilik va xomashyo ishlab chiqaruvchi boshqa shaharga alohida g’amxo’rlik amalga oshirildi.Paxtachilik sohasi ustidan olib boriladigan hamma rahbarlik markazlashtirildi.Turkiston paxtachiligi qishloq xo’jaligini tiklashni rag’batlantirish maqsadiga bu yerga Dan, kerosin, gazlama boshqa mollarni yetkazibberishni markaz o’z ustiga oldi.Tarixan tarkib topgan uchta davlatni tugatib turib, ularning o’rniga yangi davlatlar tuzish fikri O’lka VA markazning ovropalik rahbar xodimlaridan chiqdi. Bu g’oya 1920-yilning boshlariDayoq Turkkamisya risi Rudustak tashbusi bilan chiqdi bu taklifni Jenin qo’llab-quvvatlabChiqdi turar risgulov va birguruh milliy yetakchilar 1920-yildayoq Turkiy xalqlar yagonaBo’lib, ularning tarixiy ildizlari, dinlari, ananalari mushtarakdir va Turkistonni alohida… Xulosa qilib aytganda sovet jamiyatining 30 yillarda yuritgan iqtisodiy va soyosiy islohotlari salbiy oqibarlarga olib keldi.
Futbol(ingl. «foot» — oyoq, «ball» — toʻp) — sport oʻyini. Oʻyindan maqsad toʻpni raqib darvozasiga kiritish. Bunga har bir jamoadagi darvozabon xalaqit berishga intiladi, unga oʻz darvozasi yaqinidagi jarima maydonchasi ichida toʻpga qoʻl bilan teginish ruxsat etilgan. Boshqa barcha oʻyinchilarga, shuningdek oʻz jarima maydonchasidan tashqariga chiqqan darvozabonga ham bunday huquq berilmagan.
Toʻp uchun kurashda chalib yiqitish, raqibga zarba berish kabi kuch ishlatishlar taʼqiqlanadi. Agar oʻyinchi toʻpga qoʻlidan tashqari tanasining istalgan boshqa yeri (odatda oyogʻi) bilan istalgan vaqtda zarba bera oladigan holatda boʻlsa, oʻyinchi toʻpni egalladi, deb hisoblanadi
Boks
Mushtumli kurashni tasvirlovchi suratlar va hujjatlar tarixi eramizdan avvalgi 3-ming yillikka borib taqaladi[1] (Iroqda mushtli kurash haqida eslatuvchi 7 ming yil yoshli tosh lavha topilgani haqida iddao ham mavjud).[2] Qoʻlqopli janglar haqida hikoya qiluvchi eng qadimiy manbalar Minoy Kritida topilgan (eramizdan avvalgi 1500-yil).[1]
Qadimgi Yunonistonda bunday janglar pigme, deb atalgan va EA 688-yilda Olimpiya Oʻyinlariga kiritilgan. Ishtirokchilar charm qoʻlqop kiyib kurashishgan. Qadimgi Rimda gladiatorlar qilichbozlikdan tashqari shunday mushtumli janglarda ham qatnashishardi. Keyinchalik bu kurash Rim oqsuyaklari orasida ham tarqalib ketdi, biroq imperator Oktavian Avgust bunga chek qoʻydi. Ancha vaqt oʻtib, eramizning 500-yilida bu kurash Buyuk Teodorix tomonidan diniy sabablarga koʻra taqiqlandi, lekin bu taqiq katta ta'sir ko'rsatmadi.
Zamonaviy boks XVIII asrda shakllana boshladi. 1743-yilda Jack Broughton bokschilarni oʻlimdan asrash uchun qoidalar (beldan pastga urmaslik, yiqilgan raqibga tegmaslik kabi) kiritdi. 1867-yili John Graham Chambers tomonidan yangi qoidalar eʼlon qilindi. XX asrda xalqaro boks tashkilotlari (WBA, WBO, IBF, WBC) tuzildi.
